05. Transformatie in het sociaal domein

Beleidsmatige afwijkingen

Wijziging woonplaatsbeginsel Jeugdwet
De inwerkingtreding van het nieuwe woonplaatsbeginsel Jeugdwet is opnieuw uitgesteld, naar 1 januari 2022.

Aanvraag compensatieregeling voogdij/18+ (verhoging inkomsten Taskforce)
Net als vorig jaar hebben we een aanvraag ingediend voor de compensatieregeling voogdij/18+. Bij honorering van deze aanvraag wordt deze in de decembercirculaire 2020 voor 2021 geëffectueerd. De aanvraag behelst een bedrag van € 1,4 miljoen. Op dit moment is de aanvraag in behandeling bij het ministerie.

Coronacrisis: Effecten op zorg en ondersteuning
De coronacrisis heeft tot veranderingen geleid in de wijze waarop zorg en ondersteuning wordt ingezet. Dit heeft ook gevolgen voor de lopende begroting. Deze gevolgen zijn deels al te duiden, maar gaan ook gepaard met onzekerheden. Op het moment van opstellen van deze rapportage zijn net weer strengere maatregelen van kracht geworden als gevolg van oplopende aantallen besmettingen. Het is niet te voorzien welke effecten dit heeft op het laatste kwartaal.

Individuele voorzieningen Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo)
Als gevolg van de coronacrisis wordt er minder dagbesteding ingezet en stabiliseert het gebruik van huishoudelijke hulp.

Individuele voorzieningen Jeugdwet
Het gebruik van jeugdhulp is in het tweede kwartaal  teruggelopen. Er zijn  minder nieuwe trajecten gestart. De verwachting is dat hier sprake is van uitgestelde hulp ten gevolge van Corona en dit in de loop van het jaar bijtrekt tot het niveau van 2019.

Werk en inkomen
Tot op heden lijken de kosten voor werk en inkomen als gevolg van de coronacrisis in 2020 niet sterk toe te nemen. Dat komt doordat werknemers die hun baan verliezen vaak eerst gebruik maken van de WW en daarna pas beroep doen op de bijstand. Ook zijn er steunmaatregelen van de Rijksoverheid. Zo kunnen Zelfstandig ondernemers met inkomensverlies ten gevolgen van de coronacrisis  een beroep doen op de Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers (Tozo).

Continuïteitsbijdrage en meerkostenregeling zorgaanbieders
Conform de landelijke afspraken kunnen zorgaanbieders in onze regio ook een beroep doen op een continuïteitsbijdrage voor niet geleverde zorg en meerkosten van geleverde zorg.
Voor de meerkostenregeling ontvangt de gemeente compensatie van het rijk.

Conform de landelijke afspraken kunnen zorgaanbieders in onze regio een beroep doen op een continuïteitsbijdrage  met als doel acute liquiditeitsproblemen, door vraaguitval en/of verminderde inzet van personeel, bij zorgaanbieders te voorkomen en behoud van werkgelegenheid in de zorg en ondersteuning (geldend tot 1 juli 2020). Hiervoor is een regionaal protocol vastgesteld. Op dit moment is voor € 387.000 continuïteitsbijdragen aangevraagd. Wij verwachten dan ook niet dat de totale kosten door een dalend gebruik van onder meer dagbesteding verminderen, omdat de gemeente zorgaanbieder hiervoor moet compenseren.

Ook kunnen zorgaanbieders aantoonbaar directe meerkosten ten gevolge van RIVM richtlijnen van geleverde zorg voor compensatie aanmelden (geldend tot 1 januari 2021). Het Rijk heeft aangegeven de meerkosten op macroniveau middels de staande verdeelmodellen te vergoeden.

Coronacrisis: Effecten voor Taskforce en beleid

Regionale contractering jeugdhulp en Wmo-begeleiding
Als gevolg van de coronacrisis heeft het inkooptraject vertraging opgelopen. De aanbesteding is weliswaar gestart, maar de ingangsdatum voor de nieuwe overeenkomsten is verschoven van 1 januari naar 1 juli 2021.

Strategische kaders Participatiewet
Door de verschuiving van focus zijn de afspraken over de strategische kaders nog niet afgerond. Daarmee is de uitvoering van de strategische kaders uitgesteld naar 2021.  

Aanpak personen met verward gedrag
Door de coronacrisis kunnen de leer- en werkbijeenkomsten niet worden uitgevoerd volgens het projectplan dat verbonden is aan de subsidie door ZonMw, een organisatie die onderzoek en innovatie op het terrein van gezondheid en zorg stimuleert. ZonMw heeft op ons verzoek de subsidieperiode verlengd en het projectplan wordt aangepast aan de nieuwe situatie.

Ombuigingsopgave Taskforce sociaal domein
Door de coronacrisis hebben praktijkondersteuners (POH'ers) minder inzet kunnen plegen en ook heeft op basishulp minder uitvoering plaatsgevonden dan verwacht. Weliswaar zagen we in het tweede kwartaal een lichte daling in het aantal cliënten ten opzichte van het eerste kwartaal, maar de vraag naar jeugdhulp bleek van een gelijke omvang ten opzichte van 2019.
Daar waar zorg vanwege de coronacrisis niet kon worden geleverd, moet de gemeente zorgaanbieders compenseren op basis van de omzet in 2019.  Dit heeft een negatief effect op de ombuigingstaakstelling aan de uitgavenkant.
Op basis van de uitgaven in het eerste half jaar hebben we een prognose gemaakt van de totale verwachte uitgaven. We hebben daarbij zoveel mogelijk rekening gehouden met de effecten van het declaratiegedrag van zorgaanbieders en op basis van trends in voorgaande jaren komen we nu op een geprognosticeerd tekort van 1,3 miljoen ten opzichte van de begroting.  Daarom ramen we dit volledige bedrag af.
De ombuigingstaakstelling  aan de inkomstenkant was voor 2020 met de compensatieregeling voogdij/18+ al gehaald.

Financiële afwijkingen

Algemene Voorzieningen Werk en Inkomen  € 159.000 N (I/S)

Werkgelegenheid € 159.000 N (I/S)
Op basis van de (concept) najaarsnota 2020 van de Regionale Dienst Werk en Inkomen (RDWI) worden de budgetten bijgesteld. Voor het onderdeel werkgelegenheid leidt dit tot een incidenteel nadeel van afgerond € 171.000 voor de trajecten die in het kader van de voormalige WSW worden uitgevoerd. Voor € 149.000 ontvangen we voor deze extra kosten compensatie vanuit het Rijk vanwege Corona. De overige € 50.000 is het gevolg van de afwikkeling van bonussen beschut werken over de jaren 2017 tot en met 2020. Voorts kunnen de benodigde budgetten voor IW4 structureel met € 12.000 verlaagd worden omdat minder trajecten binnen IW4 worden afgenomen dan waarmee in de begroting rekening werd gehouden. De meerjarige effecten vanaf 2021 verwerkte het college in de begroting 2021 - 2024.

Maatschappelijk Vastgoed € 55.000 N (I)

Sociaal Dorpsteam huur € 55.000 N (I)
Met ingang van dit jaar heeft het sociale dorpsteam in Driebergen nieuwe huisvesting gekregen aan de Hoofdstraat 164. De extra kosten voor de verbouwing bedroegen voor 2020 € 55.000 en hierover hebben wij u in de eerste bestuursrapportage al geïnformeerd. Structureel vallen de huurlasten voor dit pand
€ 4.904 per jaar lager uit en dit hebben wij al verwerkt in de meerjarenbegroting 2021 – 2024.

Algemene Voorzieningen WMO € 74.000 N (S)

Mobiliteit € 74.000 N (S)
In de eerste bestuursrapportage maakte het college al melding van een toename van het gebruik van de regiotaxi. De toename van het gebruik leidt enerzijds tot meer uitgaven (€ 86.000 N) maar ook is sprake van hogere inkomsten vanuit de provincie (€ 12.000 V). De meerjarige effecten van het toegenomen gebruik verwerkte het college in de begroting 2021 - 2024.

Algemene Voorzieningen Sociale Dorpsteams € 205.000 N (S)

Stichting Sociale Dorpsteams € 205.000 N ( € 70.000 S/ € 135.000 I)
Door personele uitval tijdens de coronacrisis zijn bij de sociale dorpsteams wachtlijsten ontstaan. De stichting komt in aanmerking voor een compensatieregeling van de gemeente. Dit leidt incidenteel tot
€ 85.000 meerkosten voor de gemeente. Ook heeft de stichting Sociale Dorpsteams onverwachte uitgaven gehad om de informatieveiligheid en bescherming van persoonsgegevens op orde te brengen. Dit leidt tot een nadeel van € 120.000 waarvan € 70.000 structureel is. De structurele extra lasten verwerkte het college al in de begroting 2021 - 2024.

Individuele Voorzieningen Werk en Inkomen € 403.000 V (I)
Regionale Dienst Werk en Inkomen € 501.000 V (I)
Op basis van de concept najaarsnota 2020 van de Regionale Dienst Werk en Inkomen stelt het college in deze bestuursrapportage de budgetten voor het jaar 2020 bij. Dit leidt tot een incidenteel voordeel van € 502.000.  Dit voordeel wordt veroorzaakt door een stijging van de Buig uitkering, een nog te verwachten uitkering uit de vangnetregeling, een hogere bijdrage uit ontschotting en extra middelen uit een aangevraagde rijksbijdrage vanuit de Wet educatie en beroepsonderwijs =(Web).
Specifiek maakt het college hierbij nog melding van de bijzondere uitkering (Tozo) die de gemeente ontvangt van het Rijk voor de compensatie van de derving van inkomsten aan zelfstandigen als gevolg van Covid-19. Deze regeling wordt uitgevoerd door RDWI  en raamt het college budgettair neutraal.  In totaal werd tot op heden een bedrag van € 10.432.000 voor de uitvoering van deze regeling ontvangen.
Meicirculaire gelabelde post: Participatie € 98.000 (zie budgetneutrale afwijkingen voor toelichting) € 98.000 (N)
Individuele voorzieningen  WMO € 391.000 N (I/S)

Woonvoorzieningen € 91.000 N (S)
Op basis van de cijfers van de jaarrekening 2019 concluderen we dat het aantal verstrekkingen en daarmee ook de uitgaven zijn toegenomen. In de eerste bestuursrapportage maakte het college hier al melding van. De structurele extra lasten verwerkte het college al in de begroting 2021 - 2024.

WMO begeleiding € 250.000 N (I)
Voor Wmo begeleiding geldt dat in 2020 meer inwoners gebruik maken van deze voorziening dan vooraf ingeschat. Er wordt een nadeel verwacht van € 250.000.
WMO Eigen Bijdrage € 50.000 N (I)
De eigen bijdragen in het kader van het Wmo-abonnementstarief zijn voor de maanden april en mei van rijkswege niet geïnd. Hierbij speelt mee dat als gevolg van de coronacrisis individuele begeleiding vaker wordt ingezet in plaats van dagbesteding. Hiervoor wordt de gemeente via de corona steunpakketten gecompenseerd. Hierover wordt nog een afwegingskader opgesteld.
Individuele voorzieningen Jeugdwet € 1.459.000 N (I/S)
Voor een toelichting op deze afwijking wordt verwezen naar het beleidsmatige deel van dit programma waarbij nog opgemerkt wordt dat ook nog sprake is van een kleine structurele afwijking van € 10.000 als gevolg van het wegvallen van inkomsten voor een afgegeven garantiestelling.
Meicirculaire en Septembercirculaire gelabelde posten: Voogdij/18+ €13.000 en Impuls kansrijke start € 136.000 (zie budgetneutrale afwijkingen voor toelichting) € 149.000 (N)
Innovatie en transformatie €18.000 N (I)
Diverse kleine afwijkingen (gelabelde post septembercirculaire zie budgetneutraal) € 18.000 N